[648] 6. Karayolları ve demiryollarında yeni ulaşım teknikleri gelişinceye kadar limanlar yerleşim merkezleri olarak önemlerini korudular. Bu gelişmeler sanayi şehirlerinin özelliklerine göre kıta içinde ham madde ve ticaret yolları açısından kendilerine en uygun yerleri deniz ulaşımından bağımsızca seçebilmelerini sağladı.