İngiliz Orta çağ filozofu Ockhamlı William’ın (1285-1347) adı, ünlü mantık konsepti “Ockham’ın Usturası”nda yaşamaktadır. William’a göre olası en basit açıklama genelde hep doğru olandır. Filozof, Hıristiyan teolojisinden fizik ve epistomolojiye (bilginin doğasının bilimi) kadar çok çeşitli alanlarda yazılar yazmıştır.
William adını, doğduğu köy olan İngiltere’nin güneyindeki Ockham’dan almaktadır. Hayatının erken dönemlerine ilişkin pek az bilgi mevcuttur. Oxford’da eğitim görmüştür. 1306 yılında Fransiscan keşişlerine katılmıştır. Bu tercihi onu yoksul bir hayatı benimsemeye sevk etmiştir.
1323 yılında yayınlanan ilk önemli çalışması mantıkla ilgili bir metin olan Summa Logicae’ydi. Kısmen kitabının yol açtığı tartışmalar kısmen de politik anlaşmazlıklar nedeniyle 1324 yılında Papa’nın huzuruna çağrıldı. Sapkınlıkla suçlanıyordu. Hayatının geri kalan döneminde de dini otoritelerle sürekli böyle sorunlar yaşayacaktı. 1328 yılında Roma Katolik Kilisesi tarafından resmen aforoz edildi. Arandığı için bir daha asla İngiltere’ye dönemedi.
William nominalizmin kurucularından biri olarak kabul edilmektedir. Nominalizm, Orta Çağ’da Avrupa’da ortaya çıkan etkili bir düşünce okuludur. Daha önce Platon (MÖ 429-347) tarafından savunulan tümel teorilerin entelektüeller arasında genel bir yaygınlığı vardı. Bu teori, örnek vermek gerekirse, tek tek köpeklere ek olarak tümel bir köpek formunun da var olduğunu savunuyordu. Nominalistler bu görüşü reddederek sadece tek tek köpeklerin var olduğunu savundular. “Köpeklik” düşüncesi insan zihninin yarattığı bir kurgudan ibaretti.
William, “Ockham’ın Usturası” kavramını icat etmemişti. Gerçekte onun yaptığı daha sonra kendisiyle ilişkilendirilecek bu konsepti diğerlerinden daha sık bir biçimde kullanmak oldu. Ustura, gerçekleşmesi mümkün olmayan ihtimalleri “tıraşlayarak” (eleyerek) akla en yatkın açıklamaya ulaşma yöntemini simgelemektedir. William en basit açıklamanın muhtemelen doğru olduğuna inanmaktadır. Bir başka deyişle ortada sadece tek tek köpekler vardır, Plato’nun görülmeyen tümel köpeği yoktur.
Aforoz edildikten sonra William hayatının kalan kısmını İtalya ve Almanya’da geçirdi. Burada da felsefe yazıları yazmaya devam etti. Bu arada Papalık’la olan politik tartışmalarını da sürdürdü. Münih’teki bir veba salgını sırasında öldü.
Ek Bilgiler
1- William’ın bütün kitapları Latince yazılmıştır. Diğer taraftan Orta Çağ İngilizcesi konuştuğu tahmin edilmektedir. Bu dil Normanların 1066 yılında İngiltere’yi işgali sonrasında ortaya çıkmıştır. Normal istilası İngilizce’ye pek çok Fransızca sözcük kazandırmıştır.
2- William’ın aforoz edildikten sonra çaldığı bir atla Bavaria’ya kaçarak cezadan kurtulduğu söylenmektedir. Bavaria, o dönem Almanca konuşulan bir prenslikti.
3- William’ın Papa 22. John’la (1249-1334) ilişkisinin bozulmasının temel nedeni havarilerin yoksulluğu meselesi ile ilgili anlaşmazlıklardır. Diğer Fransiscanlar gibi William da havarilerin yoksulluk içinde yaşadıklarına ve bununla gelecek kilise adamlarına bir örnek teşkil ettiklerine inanıyordu. Papa buna karşı çıkarak aralarındaki tartışmayı başlatmış oldu.